Chainlink:پل ارتباطی دنیای واقعی و بلاک‌چین
Chainlink یک بستر برای ساخت “شبکه‌های اوراکل غیرمتمرکز” (DON) است. این شبکه‌ها، داده‌های دنیای واقعی مانند قیمت، آب و هوا یا نتایج رویدادها را به بلاک‌چین منتقل می‌کنند. با استفاده از این داده‌ها، قراردادهای هوشمند پیشرفته‌تری ساخته می‌شوند که ترکیبی از دنیای دیجیتال و واقعی هستند.
شبکه‌های اوراکل غیرمتمرکز Chainlink خدمات مختلفی را ارائه می‌دهند، از جمله:
- خوراک قیمت (Price Feeds): دریافت قیمت لحظه‌ای دارایی‌ها مانند ارزهای دیجیتال یا سهام
- اثبات ذخیره (Proof of Reserve): تایید وجود دارایی در یک صرافی یا پلتفرم دیگر
- تصادفی‌سازی قابل تأیید (Verifiable Randomness): تولید اعداد تصادفی غیرقابل دستکاری برای استفاده در بازی‌ها یا قرعه‌کشی‌های مبتنی بر بلاک‌چین
- نگهبان‌ها (Keepers): خودکارسازی وظایف خاص در قراردادهای هوشمند بر اساس شرایط از پیش تعیین‌شده
- اتصال به هر وب API: برقراری ارتباط با هر وب سایتی برای دریافت داده‌های مورد نیاز قرارداد هوشمند
هدف اصلی Chainlink اطمینان از قابل اعتماد بودن و دستکاری‌ناپذیری اطلاعاتی است که از دنیای واقعی به قراردادهای هوشمند منتقل می‌شود. این اطمینان برای اجرای صحیح قراردادهای هوشمند و جلوگیری از سوء استفاده ضروری است.
به طور خلاصه، Chainlink پلی است که دنیای واقعی را به بلاک‌چین وصل می‌کند و به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا قراردادهای هوشمند قدرتمندتری بسازند.
تاریخچه‌ای کوتاه از Chainlink
Chainlink یک پروتکل متن‌باز است که توسط آزمایشگاه‌های Chainlink (که قبلا Smart Contrbact Ltd. نام داشت) توسعه یافته است. این آزمایشگاه‌ها در سال 2014 توسط Sergey Nazarov و Steve Ellis تاسیس شدند.
شبکه‌ی Chainlink در اول ژوئن 2019 روی شبکه‌ی اصلی اتریوم راه‌اندازی شد و از آن زمان تاکنون برای پشتیبانی از بلاک‌چین‌های دیگر و شبکه‌های لایه 2 مانند Polygon، BSC، Avalanche، Arbitrum و غیره گسترش یافته است.
شبکه اوراکل غیرمتمرکز Chainlink: شبکه Chainlink با استفاده از شبکه‌های اوراکل غیرمتمرکز (DON) این محدودیت را برطرف می‌کند. این شبکه‌ها از مجموعه‌ای از گره‌های اوراکل مستقل تشکیل شده‌اند. هر گره وظیفه دارد تا داده‌های دنیای واقعی را بازیابی، تجمیع، اعتبارسنجی کند و در نهایت، آن‌ها را به صورت ایمن در اختیار قراردادهای هوشمند قرار دهد. همچنین، هر گره اوراکل می‌تواند در ارائه‌ی خدمات غیرمتمرکز خاصی برای قراردادهای هوشمند تخصص داشته باشد.
مدل‌های انتقال داده در شبکه Chainlink به چه شکل است؟
شبکه‌های اوراکل غیرمتمرکز Chainlink (DON) از دو روش مختلف برای انتقال داده‌های دنیای واقعی (خارج از زنجیره) به قراردادهای هوشمند درون زنجیره پشتیبانی می‌کنند. این دو مدل عبارتند از:
۱. مدل درخواست اولیه (Basic Request Model):
در این مدل، قرارداد هوشمند برای دریافت داده‌ی مورد نیاز خود، در یک تراکنش درخواستی را برای گره‌های اوراکل Chainlink ارسال می‌کند. سپس گره‌ها داده را بازیابی کرده و در یک تراکنش جداگانه‌ی دیگر، پاسخ را برای قرارداد هوشمند ارسال می‌کنند. بنابراین فرآیند انتقال داده در این مدل به دو تراکنش مجزا نیاز دارد.
۲. مدل داده غیرمتمرکز (Decentralized Data Model):
این مدل کارآمدتر از مدل درخواست اولیه است. در این مدل، یک قرارداد مرجع مشترک روی زنجیره وجود دارد که به طور منظم توسط گره‌های اوراکل Chainlink با داده‌های جدید به‌روزرسانی می‌شود. قراردادهای هوشمند می‌توانند مستقیماً با این قرارداد مرجع تعامل داشته و در یک تراکنش واحد، داده‌های مورد نیاز خود را از دنیای واقعی دریافت کنند.
مزیت اصلی مدل داده غیرمتمرکز این است که فرآیند انتقال داده را کارآمدتر می‌کند، زیرا نیاز به ارسال دو تراکنش مجزا (مانند مدل درخواست اولیه) را از بین می‌برد.
قابل ذکر است که مدل داده غیرمتمرکز از پروتکل گزارش‌دهی خارج از زنجیره (Off-Chain Reporting Protocol – OCR) استفاده می‌کند. در این پروتکل، گره‌های اوراکل ابتدا داده‌ها را خارج از زنجیره بازیابی و تجمیع می‌کنند. سپس در یک تراکنش واحد روی زنجیره، امضای هر گره به همراه نقطه داده‌ی مربوطه ارسال می‌شود.
توکن LINK در شبکه Chainlink چیست؟
شبکه‌ی Chainlink برای عملکرد صحیح خود از توکنی به نام LINK استفاده می‌کند. LINK یک توکن بر اساس استاندارد ERC-677 است که روی بلاک‌چین اتریوم اجرا می‌شود. این توکن برای ایجاد انگیزه در راستای عملکرد درستِ شبکه‌های اوراکل غیرمتمرکز Chainlink مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، توکن LINK برای یکپارچه‌سازی آسان اوراکل‌های Chainlink با بلاک‌چین‌های دیگر هم bridge زده شده است.
LINK در بخش‌های مختلفی از شبکه‌ی Chainlink کاربرد دارد، از جمله:
- کارمزد اپراتورهای گره: قراردادهای هوشمند برای دسترسی به داده‌های دنیای واقعی و دیگر سرویس‌های اوراکل، باید با توکن LINK به اپراتورهای گره‌های شبکه Chainlink پرداخت کنند.
- استیکینگ ضمنی: درآمد حال و آینده‌ی اپراتورهای گره‌های شبکه Chainlink با توکن LINK محاسبه می‌شود. این موضوع، انگیزه‌ای برای عملکرد درست و قابل اعتماد شبکه‌ی Chainlink به وجود می‌آورد.
- استیکینگ الزامی (احتمالی در آینده): ممکن است در آینده، از اپراتورهای گره‌های شبکه Chainlink خواسته شود تا برای تضمین کیفیت خدمات اوراکل خود، مقداری از توکن‌های LINK را به عنوان وثیقه قفل کنند. در صورت عملکرد نامناسب، این وثیقه قابل ضبط شدن خواهد بود.
به طور کلی، توکن LINK نقش مهمی در ایجاد انگیزه برای مشارکت ایمن و قابل اعتماد در شبکه‌ی Chainlink ایفا می‌کند و به همین دلیل، عملکرد صحیح کل شبکه به آن وابسته است.
چه کسانی از Chainlink استفاده می‌کنند؟
شبکه‌ی Chainlink توسط دو گروه اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد:
۱. توسعه‌دهندگان قراردادهای هوشمند:
- قراردادهای هوشمند برای دسترسی به داده‌های دنیای واقعی مانند قیمت ارزها، نتایج رویدادهای ورزشی یا اطلاعات حسگرها به شبکه‌ی Chainlink وابسته هستند.
- شبکه‌ی Chainlink این داده‌ها را به صورت ایمن و قابل اعتماد در اختیار قراردادهای هوشمند قرار می‌دهد.
۲. ارائه‌دهندگان داده:
- شرکت‌ها و سازمان‌هایی که به جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده می‌پردازند، می‌توانند از طریق شبکه‌ی Chainlink، مجموعه داده‌های خود را به فروش برسانند.
- ارائه‌دهندگان داده با اتصال APIهای خود به شبکه‌ی Chainlink، این امکان را برای قراردادهای هوشمند فراهم می‌کنند تا با پرداخت هزینه، به داده‌های مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند.
یکی از کاربردهای رایج شبکه‌ی Chainlink، تأمین امنیت پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) است. این پروتکل‌ها برای انجام امور مالی مانند وام‌دهی و قرض‌گیری به داده‌های لحظه‌ای بازارهای مالی وابسته هستند. شبکه‌ی Chainlink مجموعه‌ی متنوعی از خوراک‌های قیمتی (Price Feeds) را ارائه می‌دهد که برای تأمین امنیت ده‌ها میلیارد دلار دارایی در پروتکل‌های DeFi مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از این پروتکل‌های شناخته‌شده عبارتند از Aave، Compound و Synthetix.
در مجموع، شبکه‌ی Chainlink با برقراری ارتباط میان دنیای واقعی و بلاک‌چین، امکان توسعه‌ی نسل جدیدی از قراردادهای هوشمند را فراهم می‌کند. این قراردادهای هوشمند می‌توانند از داده‌های دنیای واقعی برای انجام امور پیچیده و خودکار استفاده کنند.
